Żywa historia Gorlic — wywiad z panią Teresą Łuczak
Wywiad z panią Teresą Łuczak dotyczący historii jej rodziny i czasów okupacji.
Teresa Łuczak z d. Pion, urodzona 29 sierpnia 1939 roku w Krakowie. Ukończyła szkołę podstawową tzw. „Ćwiczeniówkę”, I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kromera w Gorlicach oraz Studium Nauczycielskie w Katowicach. Pracowała jako nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 3 w Gliniku. Obecnie na emeryturze.
Podziękowanie
Składamy serdeczne podziękowanie pani Marii Szczuce za pomoc przy poszukiwaniu osób chętnych do udzielenia wywiadu.
Zapraszamy do galerii fotografii dostępnej na dole strony.
Wywiad z panią Teresą Łuczak przeprowadzony 9 września 2024 r. przez Urszulę Karasińską w Gorlicach.
Spis treści:
00:00:15 – „Urodziłam się w Krakowie, akurat wybuchła wojna” – pobyt matki z niemowlęciem w Krakowie w pierwszych tygodniach okupacji
00:01:35 – pieszo do Krakowa, wędrówka ojca Teresy do żony i córki
00:03:00 – powrót matki z dzieckiem i „niby mężem” do Gorlic („niby mąż” – kuzyn Jan Sikorski, prof. geografii z gorlickiego „Kromera”)
00:04:50 – „Mamusia była nauczycielką w szkole podstawowej w Zagórzanach” (Stefania Jaskmanicka, po mężu Pion)
00:05:10 – dom Pionów przy ulicy Szpitalnej i jego mieszkańcy
00:07:03 – opowieść o mamie i jej rodzicach
00:08:22 – historia rodziny: „Rodzina Pionów wywodzi się z Francji”
00:08:58 – „Ta rodzina miała uzdolnienia taneczne, baletowe (…). Mój chyba praprapradziadek był dyrektorem i twórcą baletu przy Teatrze Narodowym w Warszawie” [Maurice Pion „W ciągu zaledwie dziesięciu lat stworzył podwaliny wieloletniej świetności baletu: przekształcił go z prowincjonalnej trupy w europejskiego pokroju balet” za: Pudełek J., Warszawski balet romantyczny 1802–1866, W-wa, 1968]
00:10:07 – „Mój dziadek, tancerz (też Adolf Pion) urodził się w Kijowie
00:11:30 – rodzinna tradycja nadawania synom imienia Adolf
00:11:45 – „Mój dziadek w Krakowie prowadził kursy taneczne, uczył po dworach tańczyć”
00:13:40 – okoliczności osiedlenia się w Gorlicach
00:15:40 – „Mój tatuś, gdy chodziłam do ogólniaka też zorganizował dla młodzieży kurs tańca przed maturą”
00:16:27 – przyjaźń Adolfa Piona z Ludwikiem Solskim
00:17:06 – historia ojca Adolfa Piona (prawnik, sekretarz i główny księgowy gorlickiego „Kromera” w latach 1933–1968)
00:18:53 – czas okupacji przy ulicy Szpitalnej
00:22:35 – bombardowanie w dziecięcych wspomnieniach Teresy Łuczak
00:26:14 – wrzesień 1994 roku – nakaz błyskawicznego opuszczenia domu. Pomoc sąsiadów (prof. Maksymowicza i jego szwagra, wóz konny ze szpitala od dyrektora Jana Rybickiego)
00:30:00 – powrót na ulicę Szpitalną i zajęcie jednego pokoju
00:31:40 – „przyszli Ruscy” (grabież oraz propozycja odkupienia zrabowanych przedmiotów)
00:33:25 – rosyjscy żołnierze stacjonujący na polu uprawnym (w miejscu dzisiejszego Oddziału Nefrologicznego), płonące ogniska na deskach z płotu Pionów
00:34:50 – Teresa Łuczak – nauczycielka Szkoły Podstawowej nr 3 w Gliniku
00:37:00 – męża poznałam w Studium Nauczycielskim
00:38:15 – ulica Szpitalna we wspomnieniach Teresy Łuczak
00:42:08 – najstarsze domy ulicy Szpitalnej
Pełny opis do zdjęcia nr 10: Przed domem pani Marii Poznan (dom przy skrzyżowaniu ul. Stróżowskiej i ul. Stawiska), przełom lat 60/70, siedzą na schodach od góry: żona Karola Augustyna, Maria Muszyńska, Maryla Poznan, stoją od góry: Jadwiga Sikorska, córka Karola Augustyna, Otylia Muszyńska, Stefania Pion, Władysław Bielewicz z Sącza, Władysław (Adziu) Pion, Karol Augustyn, Władysław Augustyn, Jan Sikorski, w środku siedzi Apolonia (Polcia) Dąbrowska.
Galeria
1. Teresa Pion, Gorlice, 21 luty 1942 r.
2. Teresa z rodzicami Adolfem i Stefanią Pion, okres okupacji
3. Rodzina Pionów: Stefania, Adolf i córka Teresa, I komunia, w tle ul. Szpitalna, ok. 1947 r.
4. Teresa Pion, 1949 r.
5. Zdjęcie ślubne Teresy z d. Pion i Bronisława Łuczaka, 1961 r.
6. Teresa Łuczak z d. Pion, ok. 1995 r.
7. Bronisław Łuczak – nauczyciel w Szkole Podstawowej nr 3 w Gorlicach–Gliniku
8. Adolf Pion – ojciec Teresy Łuczak
9. W gorlickim parku, lata międzywojenne. Od lewej: Adolf Pion, Zdzisław Danecki, Mieczysław Piotrowski, Stanisław Bover, Władysław Klimkowicz
10. Przed domem pani Marii Poznan (przy skrzyżowaniu ul. Stróżowskiej i ul. Stawiska) – pełny opis fotografii powyżej galerii zdjęć
11. Zawiadomienie o ślubie Eugenii de Rosenburg Grass z Adolfem de Bourge Pionem z 1895 r.
12. Adolf Pion, dziadek Teresy Łuczak, urodzony w Kijowie, odbywał służbę w wojsku francuskim
13. Ludwik Solski – na odwrocie napis: „Adofowi Pionowi przyjacielowi i dawnemu koledze w życzliwym upominku Ludwik Sosnowski i autograf: Ludwik Solski 21-09-1897 r.”
14. Najstarszy dokument rodzinny z 1640 r.
15. Zaświadczenie z 1915 r. o tym, że Adolf Pion jest mieszkańcem Gorlic, podpis ks. Świeykowskiego
16. Dyplom Obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa z 1921 r. dla Adolfa Piona
17. Akt nadania obywatelstwa polskiego Adolfowi Pionowi de Bourge z 1929 r.
18. Wezwanie do zapłaty za nadanie obywatelstwa
19. Ausweis Adolfa Piona z 1941 r., potwierdzający zatrudnienie w szkole okupacyjnej „Handlówce” (sekretarz)
20. Jednorazowe zezwolenie policyjne 1943 r.
21. Wyciąg z polskiego Słownika Biograficznego tom XXVI, z. 2, s. 348–349
